در این سال غزوه ذی قرد وغزوه بنی المصطلق و واقعه صلح حدیبیه
اتفاق افتاد که طبق معاهده با کفار، مسلمانان میتوانستند سه روز در
سال به مناسک عمره در مکه بپردازند. رسول خدا صلی الله علیه و آله در
این سال توسط سفیران متعدد، نامههایی را برای دعوت به اسلام به سوی
فرمانروایان کشورهای مختلف ارسال نمود:
دحیه بن خلیفه کلبی را نزد قیصر پادشاه روم، عبدالله بن خدافه را...
نزد خسرو پرویز پادشاه ایران و نیز سفیرانی به یمامه ، بحرین ، شام،
مصر ، حبشه، یمن ، اردن و برخی مناطق دیگر فرستاد.
حوادث سال هفتم هجرت
در این سال، جنگ مهمی با یهودیان منطقه خیبر در گرفت که به غزوه
خیبر معروف است و با رشادتهای امام علی علیه السلام به پیروزی اسلام و
فتح دژها و قلعههای یهودیان منجر شد. جعفر بن ابی طالب نیز در همین
سال از حبشه بازگشت که موجب شادمانی پیامبر گردید .
در همین سال پیامبر به همراه مسلمین عازم عمره شد که به «عمره
القضا» (عمره قضا) معروف است؛ زیرا این عمره، قضای همان عمره است که
سال قبل در حدیبیه به صلح انجامید.
سریههای زیر در این سال واقع شده است: سریه تربه ، نجد، فدک، سریه
زبیر بن قوام، غالب بن عبدالله، بشیر بن سعد، ابن ابی العوجاء و
عبدالله بن حدرد .
حوادث سال هشتم هجرت
از وقایع این سال، نبرد موته به فرماندهی جعفر بن ابیطالب است و
سریه ذات السلاسل و مهمترین واقعه، فتح مکه و انهدام بتخانهها است.
تا ماه شوال همین سال سریه های خالد بن سعید به عرنه، هشام بن عاص به
یلمم ، غالب بن عبدالله به سوی بنی محارب ، نمیله بن عبدالله بر سر بنی
ضمره ، خالد بن ولید و غمیصاء نیز واقع شده است.
پس از فتح مکه، در بازگشت به سوی مدینه، غزوه حنین رخ داد که با
پیروزی مسلمین و بهدست آوردن غنائم زیاد پایان یافت. سپس رسول خدا
عازم طائف گردید و پس از غزوه طائف برای انجام عمره وارد مکه شد. عتاب
بن اسید را حاکم مکه کرد و معاذ بن جبل را به تعلیم قرآن و احکام اسلام
به مکیان گماشت و آنگاه رهسپار مدینه گردید.
سریههای غالب بن عبدالله کلبی به کدیه و به فدک ، سریه کعب بن
عمیر ، شجاع بن وهب ، قطبه بن عامر و سریه ابو قتاده انصاری در همین
سال واقع شده است.
در پایان این سال، وفات زینب ،دختر بزرگ رسول خدا، و تولد پسرش
ابراهیم نیز به وقوع پیوست.
حوادث سال نهم هجرت
از حوادث این سال غزوه مهم تبوک با رومیان است که سی هزار نفر از
مسلمین در آن حضور داشتند که بدون جنگ خاتمه یافت.
در بازگشت از همین غزوه منافقین تصمیم به قتل پیامبر گرفتند که
نقشه آنان با تدبیر پیامبر خنثی گردید. در این سال، مسجد ضرار (مسجدی
که منافقین به عنوان پایگاه توطئهچینیهای خود بنا کرده بودند) به امر
پیامبر تخریب شد.
همچنین به امر خداوند، پیامبر اکرم موظف به ابلاغ سوره برائت به
علی علیه السلام شد تا برای حجاج مکه تلاوت کند.
پس از غزوه تبوک با وجودی که مسلمانان با ارتش روم درگیر نشدند،
سراسر عربستان مرعوب قدرت مسلمین شد. لذا مردم طائف پس از بیست روز
محاصره ، توسط عروه بنی مسعود یکی از رؤسای خود اسلام را پذیرفتند.
سریههای عقیقه بن حصن ، ضحاک بن صفیان ، علقمه بن مجزّز و سریه
امام علی علیه السلام بر سر قبیله طی برای نابود ساختن بتخانهی فلس
در این سال واقع شده است.
حوادث سال دهم هجرت
در این سال، حضرت ابراهیم خلیل الله علیه السلام فرزند 18 ماهه
رسول خدا صلی الله علیه و آله از ماریه قبطیه، از دنیا رفت .
واقعه مباهله با مسیحیان نجران نیز در همین سال پیش آمد.
مردم همدان، قبیله بزرگ یمن، نیز اسلام را پذیرفتند که زمینه ساز
اصلی پذیرش تدریجی اسلام در یمن گردید.
همچنین در این سال رسول خدا با اعلام قبلی عازم خانه خدا شد که
جمعیت بسیاری از مسلمانان، اٌن حضرت را همراهی کردند .
رسول خدا پس از انجام حج، تعلیم آن بهعنوان مناسک همیشگی حج و
ایراد خطبههای متعدد به سوی مدینه رهسپار شد. لیکن در محدوده جهینه در
وادی غدیر خم ، در مقابل همه حاجیان به معرفی حضرت علی علیه السلام به
عنوان جانشین پس از خود پرداخت و مردم را به بیعت با آن حضرت امر کرد.
آیه اکمال دین در همین روز نازل گردید.
از وقایع این سال، ادعای پیامبری شخصی از یمامه بنام مسیلمه است که
طی نامهای برای رسول خدا، ادعای پیامبری خود را اعلام نمود و حضرت در
پاسخ کوتاه خود، او را مسیلمه کذاب و دروغگو نامید.
سال یازدهم ـ رحلت پیامبر
با گسترش اسلام و احساس خطر رومیان نسبت به سرزمینهای زیر سلطه
آنها شام «سوریه» و فلسطین،درصدد یورش به مسلمانان بر آمدند. رسول خدا
صلی الله علیه و اله فرمان جهاد عمومی صادر فرمود و دستور داد عموم
مردم بهخصوص مهاجرین اولیه در لشگر حاضر باشند. سپس فرماندهی لشگر را
به جوانی 20 ساله بهنام اسامه فرزند زید بن حارثه که در نبرد موته در
جنگ با رومیان شهید شده بود، سپرد.
در این هنگام، پیامبر بیمار شد و گروهی به بهانهی بیماری او، هر
روز حرکت لشگر اسامه را به تاخیر می انداختند تا اینکه پیامبر در حال
بیماری به مسجد آمد و از تاخیر حرکت لشگر با خشم فراوان سخن گفت و
دوباره فرمان حرکت صادر کرد. در بستر بیماری خود می فرمود:
«سپاه اسامه را روانه کنید. خداوند تخلفکنندگان از حضور در لشگر
اسامه را لعنت کند.»
از آنجا که رسول خدا از نقشهها و توطئههای منافقین آگاه بود و
آنها را پیشبینی مینمود، در حالی که از بیماری خود رنج میبرد به
مسجد آمد و خطاب به مردم فرمود:« ای مردم! آتش فتنه برافروخته شده و
فتنه مانند پارههای شب تاریک ظهور کرده است.»
و همچنین میفرمود: «من از میان شما می روم، ولی دو چیز ارزشمند در
میان شما باقی می گذارم: قرآن و عترت. تا وقتی به این دو با هم تمسک
بجویید، هرگز گمراه نمیشوید و این دو هرگز از یکدیگر جدا نمیشوند تا
هنگامی که در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند.»
وصیت مکتوب
پیامبر اکرم در بستر بیماری فرمود: برای من قلم و دواتی بیاورید تا
برای شما چیزی بنویسم که پس از من گمراه نشوید. لیکن بعضی از اصحاب با
مخالفت خود، مانع مکتوبشدن وصیت آن حضرت شدند.
ابن عباس پس از این واقعه میگریست و میگفت: «بزرگترین مصیبت برای
اسلام این بود که اختلاف اصحاب، مانع از آن شد که پیامبر وصیت مورد نظر
خود را بنویسد.»
رحلت
رسول خدا صلی الله علیه و آله در مدتی که در بستر بیماری بود،
سفارشهای گوناگونی به مردم و اصحاب، بهویژه دربارهی دخترش فاطمه
علیهاسلام و موضوع جانشینی امام علی علیه السلام فرمود. تا سرانجام
ظهر روز دو شنبه بیست و هشتم ماه صفر سال یازدهم در حالی که سر مبارکش
بر سینه علی علیه السلام بود از دنیا رفت.
پارچه ای یمانی بر روی پیکر مبارکش کشیدند و چیزی نگذشت که خبر
درگذشت پیامبر در سرتاسر مدینه پیچید .
علی علیه السلام طبق وصیت پیامبر که فرموده بود نزدیکترین کس به
من غسلم دهد، اٌن حضرت را غسل داد و کفن نمود. سپس یاران پیامبر
دستهدسته بر پیکر او نماز گزاردند. آنگاه در همان حجرهای که
درگذشته بود به دست امام علی علیه السلام به خاک سپرده شد.
سفوان ناحیه ای است در منطقه بدر و لذا نام دیگر غزوه بدر می باشد